33 | ontwerptips binnenwerk

Hou het simpel. Dat is de belangrijkste ontwerptip die we je mee willen geven.

Te veel versieringen leiden af van de boodschap. Met name onervaren ontwerpers verliezen zich volledig in alle mogelijkheden: kleurtjes, verschillende fonts en koddige icoontjes. Dat het kán, betekent niet dat je het allemaal moet doen. Elk stijlelement moet een functie hebben en wees daar consequent in, zodat jouw lezer weet wat hij kan verwachten. Blader eens door wat bestsellers voor inspiratie. Hun vormgeving is meestal eenvoudig, maar evenwichtig.

Logische indeling

Door vooraf over de globale indeling van jouw boek na te denken, voorkom je stress en dure verrassingen.

Pagina 1 | Franse titel: alleen de titel.
Pagina 2 | Blanco (achterzijde).
Pagina 3 | Titelpagina: titel en naam van auteur.
Pagina 4 | Colofon: copyrightteken, jaar van publicatie, naam van de auteur, ISBN en copyrighttekst (zie onze Word-template).
Pagina 5 | Inhoudsopgave. Hier start de paginanummering.
Pagina 6 | Blanco (achterzijde).
Pagina 7 | Start verhaal.

OPDRACHT | spieken

Spiek ook gerust even bij vergelijkbare boeken voor de standaard indeling van het binnenwerk.

Zoek in de bibliotheek naar boeken die je aanspreken qua vormgeving én die te vergelijken zijn met jouw eigen boek. Kijk daarbij vooral naar de opbouw. Je ziet dan vrij snel welke elementen je zelf was vergeten, bijvoorbeeld de copyright vermelding, de bijschrijften voor foto’s, literatuurlijst, etc. Maak een lijst van elementen die nog ontbraken.

OPDRACHT | indelen

Bepaal de indeling van het boek vóórdat je start met de vormgeving.

Als de vormgever eenmaal is gestart, kunnen wijzigingen in de opbouw leiden tot extra kosten. Immers, de vormgever heeft hierdoor onnodig extra werk. Erger nog, soms blijkt dat er meer pagina’s nodig zijn en wordt het drukken ook nog duurder. Ook het ad hoc toevoegen van extra afbeeldingen werkt kostenverhogend. Dit kun je allemaal voorkomen door vooraf een duidelijke indeling te maken. Dat geeft houvast. Stel de volgorde van de tekst nu dus definitief vast en bepaal voor jezelf hoeveel afbeeldingen je wil opnemen.

OPDRACHT | dummy

Met een dummy kun je makkelijker zien of jouw boek logisch in elkaar zit.

Maak een dummy van jouw boek. Neem een pak blanco vellen, tel voldoende vellen uit en vouw deze naar het juiste formaat. Schrijf op iedere bladzijde welke tekst / afbeelding je daarop wil plaatsen. Vergeet daarbij ook bijvoorbeeld titelpagina’s en inhoudsopgave niet!

BLOG | WEES CONSEQUENT!

Voor de vormgeving van je boek hoef je slechts drie dingen te onthouden: Maak het je lezer gemakkelijk, overdrijf niet en wees consequent. Gastblogger & levensverhalen-expert Daniëla Postma vertelt wat je moet weten vóór je aan de vormgeving begint. [ lees meer… ]

OPDRACHT | moodboard

Duik de bibliotheek in voor inspiratie.

Maak foto’s van pagina’s van boeken die je aanspreken. Zorg ervoor dat jouw boek niet 100% hetzelfde wordt, maar gebruik dit als een soort moodboard, dus puur om je stijl te bepalen. Wat is functioneel? Wat is gebruikelijk bij jouw genre? Wat vind jij mooi?

Lettertype

Het lettertype bepaalt grotendeels de “look & feel” van jouw boek. Maar zorg dat het boek wel leesbaar blijft.

Natuurlijk wil je een lettertype dat past bij het sfeertje van jouw boek. Lekker apart, misschien zelfs een beetje gek. Er zijn websites waar je tienduizenden fonts – vaak ook nog gratis – kunt downloaden. Toch adviseren we je met klem hier heel behoudend in te zijn. Door decoratieve fringe en script fonts kan de leesbaarheid in het gedrang komen. Voor korte koppen is dat overigens minder een probleem.

Voor langere teksten ligt dat moeilijker. Gebruik daarvoor bij voorkeur een ‘saai’ lettertype, bij voorbeeld het font Myriad Pro, dat ook voor dit boek gebruikt is. Het is veelzijdig, neutraal (past eigenlijk bij ieder onderwerp) én er zijn variaties beschikbaar, zoals bold-condensed. Het leent zich ook prima voor spelen met regel- en letterafstand. Handig dus.

Fringe fonts | Heel creatief, maar vaak moeilijk te lezen. Misschien geschikt voor de titel op de omslag, maar niet voor het binnenwerk.
Script fonts | Lijken op een handschrift. Geschikt voor korte koppen, niet voor langere teksten.
Serif fonts | De dwarsstreepjes in geschreefde fonts maken dat lange teksten makkelijker te lezen zijn (Times New Roman, Bookman).
Sans-serif fonts | Ook wel schreefloos genoemd. Deze hebben geen dwarsstreepjes en ogen daardoor eigentijdser (Helvetica, Verdana).

Regelafstand

Niet alleen het font, ook de regelafstand is van grote invloed op de leesbaarheid van teksten.

Wie schrijft voor ouderen of kinderen, is geneigd te kiezen voor een groter font. Overdrijf dat niet. Het is beter te kiezen voor een kleiner font (bijvoorbeeld Myriad Pro 10 of 11 pt) in combinatie met een grotere regelafstand (bijvoorbeeld 1,5 of 1,7). Dit voorkomt dat jouw lezers ‘verdwalen’ en onbedoeld van de ene regel naar de andere regel hoppen.

Een grotere regelafstand heeft als nadeel dat het direct een groot verschil in aantal pagina’s veroorzaakt en het boek duurder wordt.

Wezen en hoerenjongen

Excusez le mot, maar zo heet dat dus. Een wees is één enkele regel die – na een witregel – eenzaam onderaan de pagina staat. Een hoerenjong is net andersom, dus als er één enkele regel – voor een witregel – bovenaan de pagina staat. Nette mensen noemen dat ook wel een weduwe. Wezen en hoerenjongen bezorgen vormgevers grijze haren. We proberen ze weg te werken door te spelen met regel- en letterafstand, zonder dat dit al te erg opvalt.